Eric de Mildt

Actrice Fania Sorel gaat in gesprek met vissersdochter en reder Dini Bogaert: "Je kan het proberen ontlopen, maar de zee trekt aan je"

Dit najaar gaat De Mythe in première in ons cultuurhuis, een eigenwijze en eigentijdse versie van het Oidipousverhaal. Het Oudgriekse woord mythe betekent woord, toen het nog niet genoteerd werd. Een vertelling, een legende, een raadsel, een fabel, een misvatting, een leugen en een illusie. Actrice Fania Sorel, die in het stuk de hoofdrol speelt, gaat in gesprek met vissersdochter en reder Dini Bogaert. Een gesprek over hoe je, net als Oidipous, je lot niet kan ontlopen.

Eric de Mildt

Op het eerste gezicht hebben de twee vrouwen niets met elkaar gemeen. Fania Sorel staat al haar hele leven op de planken, Dini Bogaert maakt deel uit van de zesde generatie vrouwen die vis verkoopt op de Vistrap. Fania trok weg uit Oostende, Dini bleef. En toch… bij hun ontmoeting blijkt meteen dat ze echt wel véél hebben om over te praten.

Fania speelt mee in De Mythe, dat gaat over het klassieke Oidipousverhaal. Belangrijk thema in het stuk is het lot, waaraan je niet kan ontsnappen, of je nu wilt of niet. Hebben jullie het gevoel dat dit iets is dat jullie moésten doen? Of dat de zee je altijd maar weer terug haalt?

Dini “Ik heb mijn lot proberen te ontlopen, maar het is niet gelukt. Bloed is dikker dan water en je roots zitten erin, er wordt aan je getrokken en ja… Ik heb het wel geprobeerd. Ik ging rechten studeren, heb drie jaar een klerenwinkel gerund. Maar die vis en die garnalen, dat is echt ons hele leven. Mijn ouders hebben mij nooit gedwongen, trouwens. Er waren helemaal geen verplichtingen, ze zagen het me ook niet doen, een leven in de visserij. En nu zeggen ze: ‘Het was voorbestemd.’”

Eric de Mildt

Fania “Ik ben van Oostende afkomstig en woon vandaag in Antwerpen. Maar ik keer langzaamaan terug naar zee, na heel wat jaren weg. Mijn grootvader, kunstschilder Gustaaf Sorel, zei me altijd: ‘Als je voor de zee staat heb je twee keuzes: ofwel ga je naar voor, op zee, ofwel ga je naar achter, naar het binnenland.’ En zo probeer je het wel, naar het binnenland gaan, maar de kust; die trekt je terug. Ik kan het ook niet ontlopen. Bovendien: in Antwerpen kan ik mijn raam niet openzetten zoals hier!”

Dini “Dat had ik ook toen ik studeerde in Gent. Wanneer ik de vrijdagavond terug in Oostende kwam en van de trein stapte… De geur van die zee! Dat is echt gek.”

Fania “De geur van thuis.”

Waarom keer je nu terug naar Oostende, Fania?

Fania “Dat is een lang verhaal. Je probeert altijd weg te vluchten van waar je vandaan komt. Je wil de wereld zien. En op een bepaald moment denk je dan: ‘Waarom doe ik dit eigenlijk?’ Mijn familie woont hier, mijn vrienden. Je wordt aangetrokken en keert terug. Ik heb bovendien altijd gezegd: ik sterf aan zee. Ik ben niet van plan om dood gevonden te worden op een appartement in Antwerpen. Nee, ergens waar ik omringd ben door mensen die ik ken.”

Dini “Maar niet enkel mensen die je kennen. Ik vind dat de zee je al omringt. En de mooiste zonsopgangen en zonsondergangen…”

Fania “…die zijn hier. Dat is echt helemaal waar. Ik neem daar zoveel foto’s van! (lacht)”

Eric de Mildt

De zee is voor jullie allebei van levensbelang.

Dini “Leven en broodwinning. Maar we willen er wel op een zuinige manier mee omgaan. Ik wil niet dat mijn kind of mijn kleinkind later geen vis of garnaal meer kan eten. We gaan met respect om met die zee.”

Eric de Mildt

In het stuk De Mythe is familie ook een heel aanwezig thema. Hoe belangrijk is dit voor jullie?

Dini “Het is raar dat dit zo benoemd wordt, dat de visserij een sector is waar familie vooraan staat. Wij zien dit niet zo. Maar ja, eigenlijk hangen wij allemaal aan elkaar.”

Fania “Met familie bedoel ik dan de kleine familie: ouders, grootouders, (klein)kinderen. Wij hebben een hele grote familie, maar je verliest veel mensen uit het oog. Ik kom terug voor de kernfamilie.”

Dini “Dat is het allerbelangrijkste.”

Dini, jij bent de zesde generatie van je familie die vis verkoopt op de Vistrap. Maar je hebt wel het glazen plafond in de visserij doorbroken.

Dini “Klopt, ik ben sinds drie jaar reder (eigenaar van een schip, red.). De eerste vrouw in mijn familie. Daar ben ik supertrots op (lacht). Nu hebben we ook een nieuw vaartuig. Een veel groter schip, waar we veel meer mee kunnen doen. Het is helemaal niet gemakkelijk, het is zelfs heel moeilijk op dit moment, maar we zijn toch supertrots dat we dit überhaupt durven doen. Er zijn veel meer mogelijkheden voor de toekomst ook.”

Eric de Mildt

Dini heeft haar lot niet ontlopen, maar wilde jij altijd al actrice worden, Fania?

Fania “Als je vijf, zes jaar bent, wil je gewoon fame. Dat klinkt nu negatief, ik heb nooit beroemd willen worden. Maar dansen, spelen, vertellen. Dat is wat ik wilde. Voor ik naar hier kwam moest ik trouwens heel erg denken aan het verhaal van Liliane Saudemont. De Oostendse die in de jaren vijftig niets liever wilde dan mee vissen op zee, maar niet mocht omdat ze een vrouw was. Ze verkleedde zich als man en ging toch mee. Dat is een verhaal dat ik héél graag zou vertellen.”

Dini “Dat heeft echt veel te maken met bijgeloof. Een vrouw aan boord? Dat is not done. Ondertussen is het wel wat beter dan vroeger, maar het is gewoon een feit dat er nog altijd weinig vrouwen in de sector zijn. Mentaal zou een vrouw dat beter kunnen dan een man, daar ben ik zeker van. Maar fysiek? Nee. Dat is gekkenwerk. Het zou fantastisch zijn als je het verhaal van Liliane zou vertellen. En ik denk dat je daar heel geschikt voor zou zijn.”

Eric de Mildt

Vinden jullie die tradities belangrijk?

Dini “Zoals vis eten op een vrijdag bijvoorbeeld? Ja. Ik vind dat wel belangrijk.”

Fania “Ik ook.”

Dini “Tradities zijn er om in ere te houden. Maar ondertussen mag ik als vrouw wel aan boord hoor (lacht). Mocht ik mee op zee willen gaan, wat ik niet doe, dan zouden ze daar geen probleem van maken. De oudere garde wel, dat is nog altijd een issue voor hen.”

Fania “Maar stel je nu voor dat je als vrouw meegaat op een lange reis, naar IJsland bijvoorbeeld, zoals vroeger. Er zou toch ruzie zijn, er zouden toch spanningen ontstaan?”

Dini “Maar het zijn zulke crèmes! Ze hebben allemaal een grote mond, maar ze hebben een hart dat nog duizend keer groter is. Hoe ouder ik word, hoe meer ik dat begin te beseffen.”

Eric de Mildt

Inzoomen

Eric de Mildt

Inzoomen

Eric de Mildt

Inzoomen

Eric de Mildt

Inzoomen

Eric de Mildt

Inzoomen

Eric de Mildt

Inzoomen

Eric de Mildt

Inzoomen

Eric de Mildt

Inzoomen

Eric de Mildt

Zien jullie jezelf ooit nog iets anders doen?

Fania “Dat gaat niet meer. Ik kan mij dat absoluut niet meer voorstellen.”

Dini “Idem. Geef mij een kantoorjob en ik ga dood. In mijn hoofd is dat pas een zware job.”

Fania “Precies. Nu hebben we een zekere vrijheid. Veel mensen die wel voor een vaste job kiezen, zeggen dat er te veel onzekerheid is. Maar wij zijn dat gewoon, je omarmt dat zelfs.”

Dini “Die onzekerheid is er bij ons ook. Stormt het, dan ga je niet op zee. Zijn er geen garnalen, dan zijn er geen garnalen. Volgens mij doe je dit enkel maar als het hier, in je hart, heel erg diep zit.”

Eric de Mildt

Jullie vertellen allebei verhalen, elk op jullie eigen manier.

Dini “Folklore en verhalen, dat is nog altijd heel belangrijk in de visserij. En bijgeloof ook. Op vrijdag gaat er niemand uitvaren. Dat brengt ongeluk.”

Fania “In première gaan op vrijdag gebeurt wel soms, niet met opzet, maar laat ons dan hopen dat het niet de dertiende is. En fluiten in het theater, dat doen we ook niet. Vroeger waren er gaslampen op het podium en wie floot, kon niet horen dat er gas aan het ontsnappen was.”

Dini “Fluiten op een schip? Wil je ervoor zorgen dat het stormt misschien?” (lacht)

We zien elkaar op… vrijdag 28 november voor de première van De Mythe!

De Mythe (première)
Dries Vanhegen, Fania Sorel
28, 29, 30 november 2025
in zaal Grote Post

Interview door Gillian Lowyck
Fotografie door Eric de Mildt