Emiliano Cedillo in gesprek met Gudrun Rosseel: "Mensen in armoede moeten vooral gehoord worden"
Of ze heel even willen stoppen met praten, vraagt de fotograaf voorzichtig. Zodat hij zijn foto’s kan nemen? Maar Gudrun Rosseel en Emiliano Cedillo zijn niet te stoppen, in hun aandoenlijke mengeling van Frans, Engels en Oostends. Hij, acrobaat, jongleur en verhalenverteller, maakt een voorstelling waarin hij een stem geeft aan een kwetsbare bevolkingsgroep. Zij staat alle dagen op de bres op de Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen Oostende.
Met zijn voorstelling De armoede van de armen maakt de rijkdom van de rijken landt Emiliano Cedillo eind dit jaar op het KIEM Festival, de start van het cultureel seizoen. Hij werkte aan het stuk tijdens zijn residentie in ons cultuurhuis.
De armoede is een ontroerende en humoristische maar ook scherpe circusvoorstelling waarin Emiliano acrobatie, jongleren en artistic biking inzet om aandacht te vragen voor de ervaring van kwetsbare groepen: migranten, daklozen, mensen met een laag inkomen. Dat engagement groeide vanuit levenservaring.
Cedillo: “Ik kom uit een quartier zonder veel toegang tot cultuur. Dat ik op de circusschool terechtkwam was uitzonderlijk - maar ik werd verliefd toen ik een paar circusartiesten aan het werk zag. Ik moest elke dag vier uur reizen met de metro - een beetje zoals alle dagen Brussel-Oostende. (lacht) Toen ik na mijn circusopleiding in Brussel terechtkwam, was dat niet gemakkelijk. Ik sprak geen van de talen, moest ook financieel voor mezelf instaan. Ik heb in die periode veel op straat gespeeld, mijn brood verdiend met jongleren en straatacts. Ik voelde me geen deel van de samenleving. Mijn voorstelling is een heel persoonlijk stuk, waarmee ik dat gevoel wil overbrengen bij een publiek.”
Gudrun herkent dat gevoel - het is precies dat waartegen de vereniging BMLIKO strijdt.
Gudrun: “Deel uitmaken van de samenleving begint ermee dat jouw ervaring wordt gehoord. Daarom zijn wij een vereniging waarin mensen in armoede het woord nemen. Het beleid praat te vaak over de hoofden van mensen heen.”
Armoede in eigen land
Ook bij Gudrun groeide het engagement vanuit een persoonlijke context. Ze werd zich al vroeg bewust van het feit dat niet iedereen dezelfde kansen heeft.
Gudrun: “Mijn vader had een kolenhandel en werkte met mensen uit Pakistan, India… Hij merkte dat zij vaak hun rechten niet kenden. Hij zette zich in om hen te helpen - recht uit het hart.” Lange tijd dacht Gudrun dat ‘armoede’ iets was van mensen uit het buitenland. Pas toen ze de job binnen de BMLIKO binnenhaalde, kwam ze erachter dat er ook armoede is in eigen land. En dat armoede niet alleen gaat over financiële uitsluiting, maar ook over gebrek aan netwerk, psychische kwetsbaarheid, toegang tot cultuur, het krijgen van kansen, keuzes kunnen maken.
Gudrun kijkt rond: “Wij zitten hier in De Grote Post. Voor mensen met een laag inkomen is dat niet evident, ze hebben het gevoel hier niet thuis te horen.”
Emiliano knikt heftig – dat samenbrengen van werelden is ook wat hem drijft.
Emiliano: “Ik heb mijn work in progress van mijn voorstelling al in veel verschillende contexten gespeeld – zowel in arme quartiers als voor een publiek in een chic kostuum. In de quartiers voel ik dat het publiek iets herkent van zichzelf en daardoor wordt ontroerd. In de kunsthuizen zie ik dat mensen geraakt worden door een wereld die ze niet kennen, waarvan ze het bestaan zelfs niet vermoedden. Mijn droom is om die publieken samen te brengen die elkaar anders nooit zouden kruisen.” Dankzij het systeem van de solidaire tickets gaan we in groep en neem je die drempel weg. Zo kunnen mensen ervaren dat zo’n cultuurhuis wél een plek voor hen kan zijn.
Vreugde brengen
“Wil je je publiek dan iets leren?” vraagt Gudrun. Emiliano denkt even na, schudt dan het hoofd. Emiliano: “Sensibiliseren. Ik ben geen moralist, ik ga niet de schuldigen aanwijzen. Ik wil de mensen wel laten nadenken, maar daarvoor moet je hen eerst raken. Daarom is humor belangrijk. Mijn mentor zei altijd: ‘Il faut porter de la bonheur.’ De samenleving is ziek, er is al zo veel pijn. Wij moeten als circusartiesten de mensen even hun zorgen laten vergeten. Maar humor en ernst spreken elkaar niet tegen. Het ene helpt om het andere beter te laten binnensijpelen.”
Gudrun: “Wanneer wij met de Beweging naar theater gaan, kiezen we inderdaad vaak voor lichtere voorstellingen. En voor stukken die hoop bieden, want dat is misschien nog wel het belangrijkste: de hoop levend houden.”
Emiliano: “C’est vrai! Om die reden eindigt De armoede ook met een hoopvol beeld. Want hoewel ik start met iemand die onder kartonnen dozen slaapt – een beeld dat hard binnenkomt – wil ik juist de boodschap meegeven dat het mogelijk is, dat je leven kan veranderen, dat je eruit kan geraken.”
Van kartonnen dozen gesproken: het was het tweede wat Emiliano opviel toen hij vorig jaar in Oostende zijn voorstelling kwam voorbereiden. Emiliano: “Ik werk in mijn performance met recupmateriaal: goedkoop én ecologisch. Gewoonlijk vind ik het karton dat ik nodig heb op straat, maar hier gooit blijkbaar niemand karton op straat. Het is hier proper!” (lacht) En het eerste dat hem opviel? Emiliano: “Dat hier in Oostende grote, mooie huizen staan. En er toch zoveel mensen wonen in piepkleine appartementjes.”
Op de koffie
Gudrun en Emiliano zijn nog lang niet uitgepraat, maar de tijd raakt op. Gelukkig ontdekken ze dat Gudruns werkplek pal naast kleinVerhaal ligt, de sociaal-artistieke werkplek in de Sint-Sebastiaanstraat waar Emiliano momenteel aan de muziek voor zijn voorstelling werkt. “Het is dat huis waar een spandoek aan de gevel hangt met een slogan over de rechten van de mens,” zegt Gudrun. “Ik zag het!” knikt Emiliano enthousiast. “Ik heb er zelfs al een foto van gemaakt.” Een afspraak is snel gemaakt: binnenkort drinken ze samen koffie. Want er valt nog zoveel te zeggen.
De armoede van de armen maakt de rijkdom van de rijken
Emiliano Cedillo
première
KIEM Festival
vrijdag 3 oktober 2025
zaal Kleine Post
Interview door Gillian Lowyck
Fotografie door Eric de Mildt