Kunstenaar Valentina Medda in gesprek met psychologe Anoda Mbuku Kasi: "We tekenen een kaart van waar we onszelf niet durven zijn"
’s Avonds verandert de stad. Wat overdag vertrouwd aanvoelt, krijgt een heel andere betekenis in het donker. Tijdens VUURWERK gaat Valentina Medda op stap in de stad met een groep vrouwen. Dankzij hen ontstaat er een nieuwe kaart van de stad: plekken die ze mijden omdat ze zich er onveilig voelen. Psychologe Anoda Mbuku Kasi herkent die angst, maar ook de kracht die ontstaat wanneer vrouwen hun verhalen delen. Een gesprek over angsten, krachten en het belang van safe spaces.
In december vindt opnieuw ons meerdaags festival VUURWERK plaats, waarbij we zorgen voor licht in de meest donkere dagen van het jaar. Dit jaar wil Italiaans kunstenaar Valentina Medda de grenzen van het onveiligheidsgevoel in de stad onderzoeken met het project Cities by Night in samenwerking met Stad Oostende. Samen met tien vrouwen gaat ze wandelen door Oostende. De beleving van de vrouwen zal vertaald worden in één-op-één begeleide wandelingen doorheen de stad, waarbij het publiek naar hun persoonlijke grenzen geleid zal worden.
Echte dreiging.
“Cities by Night gaat over het onveiligheidsgevoel van wandelende vrouwen in de stad. De eerste keer dat ik zo’n wandeling deed was in 2013 in Parijs”, opent Valentina. “Enkele ervaringen deden me nadenken. Het gaat hier niet om het daadwerkelijke gevaar, maar om de perceptie ervan — die uiteindelijk wel degelijk als een echte dreiging aanvoelt.”
Die ervaringen gaven Valentina de ‘inspiratie’ voor het project. “In 2006 woonde ik in Brussel en werkte ik in een bar”, gaat ze verder. “Na het werk, om 2 à 3 uur ‘s nachts, wandelde ik naar huis zonder me ongemakkelijk te voelen. Tot het moment dat ik van buurtbewoners te horen kreeg dat ik dat beter niet alleen kon doen… Dus stopte ik ermee. Een paar jaar later in Parijs kon ik geen wijs worden uit de toeristische kaart, dus draaide ik hem om en begon ik de ontkoppeling van onze lichamen te voelen. Een stad, de straten, onze lichamen, deze dingen passen niet bij elkaar. Zo groeide het idee.”
Angsten omarmen
Een project dat veel weerklank vindt bij psychologe Anoda Mbuku Kasi. In haar praktijk in Oostende ontwikkelde ze de methode MAGIE – Mentorschap, Aanvaarding, Groei, Inspiratie, Empowerment – om vrouwen te helpen veerkrachtiger te worden. “Ik vind Valentina’s werk enorm boeiend. Het voelt als een vorm van exposuretherapie,” zegt Anoda. “Mijn passie ligt in het begeleiden van mensen die vastlopen door trauma, emotionele pijn of innerlijke onrust. Met een warme, diep menselijke aanpak help ik individuen groeien naar meer zelfliefde, balans en betekenis.”
“We tonen vrouwen dat kwetsbaarheid geen zwakte is, maar net een kracht. We willen het zwijgen rond emotionele problemen doorbreken. We zijn vaak bang om te praten en verstoppen ons achter een masker. Met project MAGIE – voor mij meer dan een project, eerder een beweging – proberen we dat te veranderen. We moedigen vrouwen aan hun angsten onder ogen te zien. Want wie zijn angst durft aanvaarden, kan erdoor groeien en meer inzicht krijgen.”
Krachtig en helend
Die angst die heel wat vrouwen hebben, dat is waar het ook in het project van Valentina om draait. “Mijn rationele verstand weet dat als het gaat om geweld tegen vrouwen, de ergste plek om te zijn de huiselijke ruimte is. Statistieken vertellen ons dit de hele tijd. Toch zijn we bang… en het is niet onze schuld.”
Valentina: “Ik wil nog even kort terugkomen op wat Anoda zei over empowerment. Als we als groep samenkomen, realiseren we dat we allemaal dezelfde angsten hebben en dezelfde strategieën als we buiten zijn. Het delen van deze informatie is versterkend. Het is nog krachtiger als ik daarna op mezelf naar buiten ga. Beetje bij beetje, een oefening in het overwinnen van deze angst.”
Anoda knikt: “Als psycholoog, maar ook door mijn eigen ervaringen, voelde ik echt de behoefte om een ruimte te creëren waar vrouwen zonder schaamte kunnen praten. Een plek waar iemand zegt: ik zie je, ik hoor je. Dat soort erkenning is niet alleen krachtig, het is ook helend. Ik weet dat je verhaal delen, spreken over je trauma, je misbruik, niet gemakkelijk is. Je bent bang om beoordeeld te worden, om te veel te zijn, om voor jezelf te kiezen. Dat zijn ook echte angsten. We leren vrouwen om hun angsten aan te kijken, niet te verdringen.”
Veilige plekken
Volgens Valentina is er altijd wel iemand in de groep die zegt niet bang te zijn. “Maar dan realiseer je je dat daar enkele redenen voor zijn: ze gaan niet alleen naar buiten. Altijd met iemand of met de auto, parkeren dichtbij de bestemming”, zegt ze. “Of de strategieën die ze toepassen zijn zo vertrouwd dat ze niet meer beseffen wat de reden is. De sleutels als een dolk in je hand houden, doen alsof je met iemand aan de telefoon bent, bepaalde kleding niet dragen. Voor mij zijn dat vormen van microgeweld. Ze beïnvloeden je gedrag, zonder dat je het zelf nog beseft. Misschien overwin je die angst niet, maar je moet je er op zijn minst bewust van zijn, zodat je ermee kan omgaan. Ja, dat is een belangrijk aspect van mijn project, maar ik ben het ook volledig eens met de bredere thema’s die Anoda aanhaalt.”
Anoda en Valentina creëren beiden op hun eigen manier safe spaces; veilige plekken waar vrouwen zonder filter en zonder veroordeling kunnen praten over hun angsten. “Een veilige ruimte maken is essentieel”, zegt Valentina. Anoda vult aan: “Ik geloof echt dat communicatie een vorm van vrijheid is.”
In Oostende onderzoekt Valentina waar vrouwen zich onveilig voelen. Ze zal werken met vrouwen die er wonen en ze laat hen hun eigen routes creëren. Het publiek van VUURWERK zal de verschillende wegen doorheen de stad kunnen ervaren. Zo ontstaat er een kaart waarop Oostende als het ware krimpt: er ontstaan ruimtes die ontoegankelijk aanvoelen. En straatintimidatie wordt bespreekbaar. “Of ik mee ga wandelen? Heel graag, zeker en vast!”, lacht Anoda.
Ben je geïnteresseerd in het project? Of wil je zelf deelnemen? Stuur dan een mailtje naar ikdoemee@degrotepost.be en vermeld zeker ‘Cities by Night’ in de titel van je mail.
Cities by Night
Valentina Medda
VUURWERK
17 tot 20 december 2025
Meer info volgt later.
In samenwerking met Stad Oostende.
Interview door Gillian Lowyck
Fotografie door Eric de Mildt