Maaike Leyn over het Lilian-eum:
“Een erotische kamer vol verhalen”
Als de schoonvader van Oostendse kunstenares Maaike Leyn sterft, laat hij van alles achter. Een paar hotelslippers en inoxen serveerschalen, maar ook een Lilian-eum. Een erotische kamer vol verhalen; niet enkel over de sm-zetel met riemen, maar ook over de kunstenares en de kunstwereld van de jaren tachtig. Tijdens KIEM kan je binnengluren in de kamer én naar de nieuwste afleveringen van de gelijknamige podcast luisteren.
Het Lilian-eum is een kunstwerk: geen schilderij maar een installatie van Liliane Vertessen. Een erotische kamer met foto’s, een lichtpaal met tl-lampen, een sm-zetel met riemen, neonlampen… Haar schoonvader laat dit in 1984 installeren in een kamertje naast zijn psychiaterskabinet.
Dat vergeten kunstwerk vormt de basis voor de podcast van Maaike, het Lilian-eum. Ze lanceerde het eerste seizoen in 2023. Nu komen er elf nieuwe afleveringen, die in première gaan op het residentenfestival KIEM.
Podcasts
Dat Maaike podcasts zou maken, lag niet meteen voor de hand. Ze maakte voornamelijk tekeningen: “Tijdens het tekenen luisterde ik altijd al naar podcasts. Ik ben wel wat jaloers van mensen die verhalen vertellen. Natuurlijk vertel ik met mijn tekeningen ook een verhaal, maar dat is één beeld. Ik droomde ergens altijd al van documentaires maken, maar zag het ook niet zitten om nog naar de filmschool te gaan.”
Wanneer Maaike het Lilian-eum erfde, bleek een podcast het ideale medium te zijn om dat verhaal te vertellen.
Om aan de podcast te werken, kwam Maaike een tijdje in residentie in De Grote Post. “Dat was echt fantastisch”, zegt ze. “Toen ik begon met de opnames, had ik een cursus podcast maken gevolgd, maar het technische luik was toch echt nog heel erg zoeken. Ik heb enorm veel gehad aan de begeleiding die ik in De Grote Post kreeg, en heb heel veel geleerd. In het begin was dat technische echt nog een uitdaging. Een verhaal opbouwen en vertellen, dat was iets waar ik wel wat meer ervaring mee had, daar voelde ik me meer in thuis. Ondertussen weet ik ook hoe ik technisch dat verhaal kan ondersteunen.”
De vrouwelijke Panamarenko
Het Lilian-eum gaat niet enkel over de erotische kamer zelf, maar is ook een zoektocht naar de kunstenares, Liliane Vertessen, en schetst een beeld van de kunstwereld van de jaren tachtig.
“Liliane is een heel bijzondere vrouw”, vertelt Maaike. “Iemand die echt haar leven in handen neemt. Een beetje de vrouwelijke Panamarenko. Ze heeft goesting om iets te maken en wat anderen daar van vinden, kan haar niet schelen. In de jaren tachtig, toen ze het Lilian-eum maakte, werd vaak neerbuigend gedaan over vrouwelijke kunstenaars. Zeker als ze iets provocerends maakten. Het werd dan ook dubbel onthaald.”
Feminisme
Voor haar podcast interviewde Maaike meer dan dertig mensen. “Je leert Liliane kennen, je hoort hoe de relatie tussen haar ik en evolueert, er zit een groot deel kunstgeschiedenis in verweven. Liliane was, zonder dat ze zichzelf een feministe noemde, een beetje de speelbal van de ‘sex positive’ en de ‘sex negative’ femisten. De ene groep vond dat je je lichaam moest tonen, de andere vond dat erotiek tonen een manier was om toe te geven aan de rollenpatronen.”
Liliane Vertessen is vandaag 72 jaar en volgens Maaike nog altijd ‘hyperactief’. “Momenteel krijgt ze veel meer aandacht, waar ze zelf niet om gevraagd heeft. Met de podcast is ze heel tevreden. Ze woont in Heusden-Zolder, dus zo vaak zie ik haar niet. Maar ze belt me regelmatig op en dan weet ik dat we meer dan een uur bellen.”
Maaike is uiteindelijk vier jaar bezig geweest met het Lilian-eum. “Ik ben er wat naïef aan begonnen”, lacht ze. “Het is een lang en bijzonder verhaal geweest. Ik dacht dat ik er een paar maanden mee bezig zou zijn en dan naar een ander project zou gaan… Wat ik nu ga doen? Eerst en vooral opnieuw wat meer tekenen (lacht). En wie weet, maak ik nu toch de combinatie met die documentaire waar ik altijd al van droom.”
De erotische kamer krijgt een plaatsje in de Lokettenzaal; gluur binnen van 26 september tot 5 oktober tijdens KIEM… Op zondag 28 september gaat de podcast in première, om 14 uur in de Grote Foyer. Gratis toegang.
