"Afspraak in het café van Galerie Beausite op de dijk in Oostende?", stelt Maarten Van Cauwenberghe voor. Perfect! Op de eerste verdieping van de galerie – met een machtig zeezicht – oogt het duo ontspannen. Ze lijken amper op de explosieve performers die ze op het podium zijn. Maarten Van Cauwenberghe speelt de pannen van het dak als kinky basgitarist van Into the open. De show is het best te omschrijven als een dansconcert dat begint op het podium en eindigt in de zaal. Lisbeth Gruwez danst dit keer niet mee. Ze is nochtans een wonderlijke danseres. Ook aan tafel. In haar stem hoor je haar tere hart kloppen. Die teerheid stut ze met expressieve bewegingen waaruit haar impulsiviteit en vurigheid spreekt.

Het duo ontmoette elkaar in de nineties bij Jan Fabres theatergezelschap Troubleyn. Daar kon Gruwez uitgroeien van getalenteerde danseres tot memorabele danskunstenares. Van Cauwenberghe ontpopte er zich tot een meesterlijk geluidskunstenaar. In 2007 richtten ze Voetvolk op. Ze scoorden in 2012 een eerste podiumhit met It ’s going to get worse and worse and worse, my friend… waarin ze een speech van de ultraconservatieve Amerikaanse televangelist Jimmy Swaggart sampleden. Ook The Sea Within (2018) – een dansante ode aan de wervelende oerkracht in elke vrouw – en Into the Open waren of zijn een succes. Nu staan ze in De Grote Post met Nomadics. Daarmee betreden ze het rijk van het (innerlijk) landschap.

Door Els Van Steenberghe / Foto's Yvan Mahieu

Wat is het schoonste compliment dat jullie al kregen?

Lisbeth “Als mensen zeggen: wij gaan nooit naar dans kijken, maar dit vinden we heel goed! Dat doen we voortdurend: zoeken hoe we mensen die nooit naar dans gaan of afhaakten, kunnen verleiden om onze voorstellingen te beleven.”

Dit keer betekent beleven ook wandelen. Hoe ontstond het idee?

Maarten “Door de pandemie hadden we na jaren van intens touren ineens tijd om stil te staan en ons af te vragen: wat doen we al twintig jaar?”

Lisbeth “Al twintig jaar speel je voor een publiek, maar je hebt er geen contact mee. Je weet amper wie die mensen zijn.”

Maarten “Dat wilden we na de lockdowns doorbreken. Daarom wilden we zo graag met Into the open in de AB in première gaan. We speelden de show ook op Pukkelpop. En in Nederland speelden we in de Melkweg en op het festival Welcome to the Village. Allemaal plekken waar mensen niet voor dans naartoe komen. Het is superfijn om op die manier zieltjes te winnen.”

Lisbeth “Er was ook een ergernisje: op tournee praat je nauwelijks met elkaar. Je rijdt, vliegt of spoort van de ene naar de andere plek terwijl je naar je telefoon staart. Dat wilde ik anders doen. Gedaan met vliegen, we gaan wandelen en met het landschap bezig zijn, zei ik tegen Maarten (lacht). Dus toen stippelde Maarten een wandelroute uit langs 24 cultuurcentra. Tijdens die route zal Nomadics zich ontwikkelen tot aan de première.”

Kunst is een magische grot

Welke cultuurcentra doen jullie aan?

Maarten “We begonnen begin mei in Maasmechelen en eindigen midden juni in Mechelen, net voor onze première tijdens het Amsterdamse festival Julidans. Na de première reizen we met de voorstelling door Europa. We bekijken hoe we tijdens die tournee het publiek vooraf of nadien aan het wandelen kunnen zetten. Maar tijdens het maken van de voorstelling wandelen we dus van cultuurcentrum naar cultuurcentrum. Samen met cultuurcentra stippelen we een wandeling in hun streek uit. Dat kan in de natuur of doorheen een sociale wijk. Het publiek kan vanaf ’s namiddags meestappen. In jullie geval: om in De Grote Post aan te komen vertrekken we in de namiddag vanuit Westende-Bad."

De promofoto toont een paar vrouwenvoeten – met parelmoeren laknagels – in het zand, naast een wandelstok. Wat zegt die foto over de voorstelling?

Lisbeth “Die foto van de voeten had nogal wat voeten in de aarde (lacht). De voorstelling gaat over wandelen, wij zijn Voetvolk, dus we kunnen ermee leven dat dit de promofoto is. Maar er waren andere beelden. Beelden van mijn reis naar Petra, bijvoorbeeld. Petra is de historische stad in de rode woestijn van Jordanië. Het is de plek waar volgens de legende Mozes met zijn stok water uit de rotsen sloeg. Ik fotografeerde er veel voeten die uit grotten wandelen. Waarom? Een achterliggende idee van deze voorstelling is dat kunst een magische grot is. Een plek waar je loutering en vrijheid voelt. Helaas bevatten mijn voetenfoto’s te weinig pixels om goede promofoto’s te kunnen zijn.”

Werd tijdens die reis de idee voor deze voorstelling geboren?

Lisbeth “Deels. Die woestijnreis was veel stappen en op stenen liggen.”

Op stenen liggen?

Lisbeth “Er zijn in die rode woestijn alleen rode rotsen en roze zand. Ik maakte die reis in 2021, tijdens een periode waarin ik leegte nodig had. Ik deed niets liever dan stenen zoeken en daarop liggen. Een uur lang. Als een hagedis. Ik liet al mijn miserie op die steen achter en daarna kon ik verder. Ik wandelde veel. En zocht naar petrogliefen van de Nabateeërs, de oorspronkelijke bevolking van Petra. Dat waren nomaden. Hun leven was totale vrijheid.”

En je wil niets liever dan dat?

Lisbeth “Ja. Ik wil vrij zijn. En ik wil die vrijheid laten voelen. Ik wil ons publiek in beweging brengen. Tonen dat het een illusie is te denken dat we beperkt zijn. Je voeten zijn zulk een krachtig middel! Ze zijn je sleutel tot vrijheid, voet voor voet. Nomadics wordt een voorstelling waarin we de vrijheid van het stappen én het dansen voelbaar maken. Wie kan wandelen, kan dansen.”

Kwaadheid is goed

Wandelen jullie met muziek?

Maarten “Ik zie het niet gebeuren dat er muziek is tijdens de wandeling. Wanneer we arriveren in het cultuurcentrum, zal er muziek zijn. En tijdens de voorstelling ook. Ik maakte de muziek met twee gitaristen in onze residentieplek in Rubigny. We bivakkeerden daar vier dagen terwijl Lisbeth van Charleroi naar Rubigny wandelde.”

Lisbeth “Ik kwam aan, hoorde door de open ramen de muziek  – met veel zuiderse invloeden – en begon meteen te dansen. Zo zie ik ook de repetities – van maart tot mei – met de tien dansers: we gaan wandelen, veel buiten zijn en dan dansen op de muziek die uit de open ramen klinkt.”

Hoe klinkt de toekomst van Voetvolk?

Maarten “Jazzy! In 2026 plannen we de voorstelling An evening with… Daarin zoeken we de sfeer op van de nachtclubs in het Berlijn van de jaren ’20. We nemen een paar vaste performers en muzikanten mee op tournee. En elke avond nodigen we lokaal jazztalent uit.”

Lisbeth “En ik ben de dirigent van de avond (lacht)!”

Maarten “En bij Wasco – de eerste kindervoorstelling van Voetvolk en hetpaleis, in 2024 – is Lisbeth de schilder van dienst.”

Lisbeth “Ik teken. Die tekeningen maak ik vooral tijdens repetitieprocessen. In Wasco staat dat tekenen centraal. Het wordt actionpainting met en voor kids. Ouders gaan er ook iets aan hebben want de muziek zal goed zijn (glimlacht).”

“En dan is er nog een angel. Een ongenoegen. Ik wil een anti-zombievoorstelling maken. We moeten opletten dat we als mens en maatschappij niet indommelen en compleet gedigitaliseerd worden. Onze concentratiespanne wordt kleiner. In plaats van onszelf te verrijken, vernauwen we onszelf (ze reikt me haar hand aan en blijft reiken tot ik die hand aanneem, red.). De handdruk. Die verdwijnt. Terwijl dat zulk een kostbaar fysiek contact is. Ik word daar boos van. Dat is goed. Kwaadheid is goed. Zolang ze in een vorm kan gegoten worden. In dans, bijvoorbeeld. Dan verandert kwaadheid in vrijheid (grote lach).”

Nomadics is te zien op zaterdag 3 juni in De Grote Post. Voorafgaand aan de voorstelling wandelen Lisbeth en Maarten van Westende-Bad naar Oostende. Meewandelen? Laat het weten via ikdoemee@degrotepost.be.